Pera Müzesi Film Programları, 16. İstanbul Bienali’nin “Yedinci Kıta” temasından yola çıkarak hazırladığı Ansızın Bir Yabancı Belirir adlı seçkide, doğanın tanıklıklarıyla toplumsal hafızayı bir araya getiren ve izleyiciyi içinde yaşadığı dünyaya yabancılaşma halini düşünmeye teşvik eden yapımlara yer veriyor. 20 Eylül – 10 Kasım tarihleri arasında gösterimde olacak programda 17 sıra dışı yapım izleyici ile buluşacak.
Pera Müzesi, 14 Eylül – 10 Kasım tarihleri arasında, günümüzün en acil konularından ekolojiyi odağına alan “Yedinci Kıta” başlıklı 16. İstanbul Bienali’ne ev sahipliği yapıyor. Adını, Pasifik Okyanusu’nun ortasındaki devasa atık yığınından alan bu yılki bienal, insanlığın neden olduğu doğal veya kültürel atıklara antropoloji ve arkeolojinin araçlarıyla bakan güncel sanat çalışmalarına yer veriyor.
Pera Müzesi Film Programları ise 16. İstanbul Bienali’nin sanat ve ekoloji arasındaki ilişkiyi tartışmaya açan temasından hareketle “Ansızın Bir Yabancı Belirir” başlıklı özel bir film programı sunuyor. 20 Eylül – 10 Kasım tarihleri arasında gösterimde olacak programda, dünyanın dönüşümünü, medeniyetlerin çağlar boyunca yaşadığı geçişleri ve insanın evrendeki etkilerini ele alan 17 sıra dışı yapım izleyici ile buluşuyor.
İnsan-doğa ilişkisini sorgulayan filmler “Ansızın Bir Yabancı Belirir”de
Kanada’nın Kuzey Quebec bölgesindeki yerli Inuit halkının hayatını anlatan ve sinema tarihinin ilk uzun metrajlı antropolojik belgeseli sayılan Kuzeyli Nanook’tan Fransız sinemacı ve bilim insanı Jean Painlevé’nin sürreal sinema tarihinde önemli yer edinmiş kısa filmlerini içeren Bilimin Sesleri seçkisine; hikayesini online tanışma siteleri dolandırıcılığı etrafında kurgularken, Ganalı faillerin bakış açısından tüm bir endüstriyi ortaya koyan belgesel Sakawa’dan bir grup astronotun yolunun başka bir gezegene düşmesiyle başlayan ve bambaşka bir yaşam formunu ele alan Maymunlar Cehennemi’ne, doğanın tanıklıklarıyla toplumsal hafızayı bir araya getiren film programı, içinde yaşadığımız dünyaya nasıl yabancılaştığımızı sorgularken, bu yabancılaşma haline nasıl katkıda bulunduğumuzu da düşünmeye çağırıyor.
Hayao Miyazaki’nin bir iblis tarafından lanetlenerek evini terk etmek zorunda kalan Prens Ashitaka’nın hikayesini anlattığı Prenses Mononoke ile yönetmenliğini Coen Kardeşler’in üstlendiği ve George Clooney, John Turturro, Tim Blake Nelson, Holly Hunter gibi ünlü isimlerin yer aldığı Nerdesin Be Birader?, Pera Film seçkisinin öne çıkan filmleri arasında yer alıyor. Bienal seçkisinin en çarpıcı yapımlarından bir diğeri ise ölümünün üzerinden 30 yıl geçmesine rağmen, hâlâ bir vizyoner ve çağının en büyük sanatçılarından olarak kabul edilen Joseph Beuys’un hayatının aktarıldığı belgesel film, Beuys.
Program kapsamındaki Pera Film gösterimleri ücretsizdir. Rezervasyon alınmamaktadır. Yasal düzenlemeler uyarınca aksi belirtilmediği sürece tüm film gösterimleri 18+ uygulamasına tabidir.
Film Detayları
Kuzeyli Nanook / Nanook of the North
Yönetmen: Robert J. Flaherty
Oyuncular: Allakariallak, Alice Nevalinga, Cunayou, Allegoo
ABD, Fransa, 1922, 78′, DCP, siyah-beyaz
Diyalogsuz
Alanında çığır açan bu belgesel film, Kanada’nın Kuzey Quebec bölgesindeki yerli Eskimo halkının hayatını anlatıyor. Her ne kadar yapımda bazı kurgusal unsurlar olsa da film; kadraja aldığı bu becerikli insanların sert bir iklimde nasıl hayatta kaldıklarını, iglo evlerini nasıl inşa ettiklerini, avlanma ve balık avlama yoluyla nasıl yiyecek bulduklarını tüm gerçekçiliğiyle gözler önüne seriyor. Film aynı zamanda geleneksel uygarlıktan izole olmuş Kuzey Kutbu’nun uçsuz bucaksızlığını ve amansız olduğu kadar etkileyici güzellikteki manzarasını da beyazperdeye taşıyor. Dünyanın çeşitli yerlerinde, pek çok kez gösterilen Kuzeyli Nanook filmi, sinema tarihinin ilk uzun metrajlı antropolojik belgeseli olarak büyük övgü topladı.
Maymunlar Cehennemi / Planet of the Apes
Yönetmen: Franklin J. Schaffner
Oyuncular: Charlton Heston, Roddy McDowall, Kim Hunter, Maurice Evans
ABD, 1968, 112′, HDD, renkli
İngilizce; Türkçe altyazılı
Uzay gemileri evrenin derinliklerindeki bir gezegene zorunlu iniş yapmak zorunda kalan bir grup astronot gözlerini, insanların henüz dil yeteneklerinin gelişmediği ve bir medeniyet kurmaktan uzak olduğu fakat maymunların üstün konuşma becerilerine ve teknolojik donanıma sahip olduğu bir ortamda açar. Filmde yönetmen Franklin J. Schaffner, yarattığı distopyanın yaşadıklarımızdan çok farklı olmadığını, varoluş tartışmaları, entelektüel ve kinetik ilerlemeye karşı çıkan baskıcı otorite gibi unsurların penceresinden anlatıyor.
Prenses Mononoke / Princess Mononoke
Yönetmen: Hayao Miyazaki
Oyuncular: Yôji Matsuda, Yuriko Ishida, Yûko Tanaka
Japonya, 1997, 134′, HDD, renkli
Japonca; Türkçe altyazılı
Bir iblis tarafından lanetlenen Prens Ashitaka evini terk etmek zorunda kalır. Bu lanetten kurtulmanın yollarını arayan Ashitaka kendisini, hayvanlar, tanrılar ve insanlar arasında artan gerilimlerin yıkıcı bir savaşa doğru evirilmeye başladığı Demir Şehir’de bulur. İnsanlar ve orman canlıları ile yakınlaştıkça Ashitaka, kendi ahlaki değerlerini dizginlemeli ve köylülerle doğa arasındaki ilişkiyi düzeltmelidir. Miyazaki’nin empati ve insan doğası tasvirlerinin sinema tarihinde eşi benzeri olmadığı tartışmasız bir gerçektir. İnsanı sadece göz alıcı ve içine çeken bir dünyayla buluşturmakla kalmayan bu film, aynı zamanda izleyiciyle son derece kişisel ve derin bir bağ kurmayı da başarıyor.
Nerdesin Be Birader? / O Brother, Where Art Thou?
Yönetmenler: Joel Coen, Ethan Coen
Oyuncular: George Clooney, John Turturro, Tim Blake Nelson, Holly Hunter
ABD, 2000, 107′, HDD, renkli
İngilizce; Türkçe altyazılı
Mississippi’deki buhran döneminde geçen filmde, birbirinden çatlak üç mahkûm (George Clooney, John Turturro ve Tim Blake Nelson) prangalarından kurtulup hazine ve özgürlük arayışına atılır. Yol boyunca birbirinden renkli Güneyli karakterle karşılaşan üçlü, sonunda gerçek servetin nerede olduğunu öğrenir. Yüksek dozda macera, mizah ve duygu yüklü bu eğlenceli ve heyecan verici yapım, Homer’in klasik Odysseia destanının kendine has ve modern bir uyarlaması niteliği taşıyor.
Donmuş Irmak / Frozen River
Yönetmen: Courtney Hunt
Oyuncular: Melissa Leo, Misty Upham, Charlie McDermott, Michael O’Keefe
ABD, 2008, 97′, BluRay, renkli
İngilizce, Fransızca, Çince, Mohawk, Urduca; Türkçe altyazılı
Film, Noel’e günler kala, New York Eyaleti ile Quebec arasında yer alan Mohawk doğal koruma alanı üzerindeki az bilinen bir sınır kapısının yakınında gelişen olayları seyirciyle buluşturuyor. Her ikisi de umutsuz koşullarla yüz yüze gelmiş biri beyaz, bir diğeri Mohawk iki bekâr anne, kendilerini St. Lawrence Irmağı’nın donmuş suları üzerinde kurulmuş kaçakçılık dünyasının içinde bulur. Donmuş Irmak, sadece Mohawk Amerikan yerlileri koruma alanının kapalı dünyasına bir pencere açmakla kalmıyor, aynı zamanda bilinmeyen bir yerde tekrar yollarını kaybetmek üzere olan yasadışı göçmenlerin kaderini de işliyor.
Beuys
Yönetmen: Andres Veiel
Oyuncular: Joseph Beuys, Caroline Tisdall, Rhea Thönges-Stringaris, Klaus Staeck
Almanya, 2017, 107′, BluRay, renkli, siyah-beyaz
Almanca; Türkçe altyazılı
Ölümünün üzerinden 30 yıl geçmesine rağmen, Joseph Beuys hâlâ bir vizyoner ve çağının en büyük sanatçılarından biri olarak kabul ediliyor. Sanatçının rolü üzerine geliştirdiği geniş kapsamlı konsept, Joseph’i medya, toplum ve kapitalizm konulu sosyal geçerliliği olan tartışmaların tam merkezine yerleştiriyor. Daha önce kullanılmamış görsel ve işitsel kaynakları kullanan yönetmen Andres Veiel, sinemaseverlere tarihin eşsiz bir kaydını sunuyor. Film, geleneksel anlamda bir portreden öte, bir insanın, sanatının, fikirlerinin ve tüm bunların dünyadaki izdüşümünün derinlemesine irdelenmesinden oluşuyor.
Sakawa
Yönetmen: Ben Asamoah
Oyuncular: Ama, One Dollar
Belçika, Hollanda, 2018, 81′, DCP, renkli
İngilizce, Akan; Türkçe altyazılı
Gana’daki zehirli e-atık sahasında büyük bir bilgi hazinesi yatıyor. Tek yapılması gereken bu çöplükteki hard diskleri açmak ve eski sahiplerinin fotoğrafları ile kişisel bilgilerine erişim sağlamak. Adı ve adresi bilinen herhangi bir kişi çevrimiçi olarak bulunabilir. Filmde, bir internet dolandırıcısı olmaya çalışan fakat bu işi çok da beceremeyen genç Ama’yı izliyoruz. Google’dan bulduğu, Amerika’daki bir caddeye bakan Ama, birini dolandırıp dolandıramayacağını düşünür. Öte yandan One Dollar, tiz sesine ve dolgun kadın fotoğrafına kolaylıkla kanan erkekleri çıldırtmak için sahte hesabını nasıl kullanacağını bilir. Sakawa, genellikle dini ritüellerle birleştirilen internet sahtekârlığı için Ganalıların kullandığı bir terimdir.
Yuva
Yönetmen: Emre Yeksan
Oyuncular: Kutay Sandıkçı, Eray Cezayirlioğlu, İmren Şengel, Okan Bozkuş
Türkiye, 2018, 119′, DCP, renkli
Türkçe; İngilizce altyazılı
Veysel’in ormanda sürdüğü münzevi hayatın sükûneti, yaşadığı arazinin satılmasıyla bozulur. Veysel’i ziyarete gelen Hasan, ağabeyini şehre dönmeye ikna etmeye çalışmaktadır. Araziyi tahliye etmedikleri için tehdit altında olan iki kardeşin yıllar sonra gerçekleşen yüzleşmesi, büyülü bir yuvanın (toprağın altındaki yepyeni bir dünyanın) keşfedilmesini sağlar.
Milyon Kere Ölür Bir İnsan / One Man Dies A Million Times
Yönetmen: Jessica Oreck
Oyuncular: Alyssa Lozovskaya, Maksim Blinov, Vladimir Koshevoy, Alena Artemova
ABD, 2019, 97′, DCP, siyah-beyaz
Rusça; Türkçe altyazılı
Savaş yaralarını henüz saramamış Rusya’da kara kışa yakalanan bir şehir açlıktan kırılmaktadır. Çektikleri açlığa rağmen, Alyssa ve Maksim ülkelerinin gelecekteki gıda ihtiyacını karşılayacak hazineyi, dünyanın en önemli tohum bankasını, hayatları pahasına da olsa korumak için kahramanca bir mücadele verir. Yarı belgesel, yarı kurgu niteliğindeki Milyon Kere Ölür Bir İnsan, kendini romantizm, savaş ya da gıda güvenliği gibi kalıplarla sınırlamaksızın, insanın inandıkları, sevdikleri ve hayatta kalmak için verdiği mücadeleye odaklanıyor.
Bilimin Sesleri / The Sounds of Science
Jean Painlevé’nin büyüleyici, sınıflandırılamayan bilim filmlerine görmeden inanmak güç: Hem sürrealizmin izlerini taşıyan estetik ve enfes bir rüya hem de ciddi anlamda bilim. Fransız yönetmen-bilim insanı-mucit, astronomiden güvercinlere, denizatı ve deniz kestanesi gibi deniz güzelliklerinden çeşitli konulara, içerisine yüzlerce kısa filmi sığdırdığı yıllar süren bir sinema kariyeri yaptı. Bilimin Sesleri, yönetmenin su altında çektiği sekiz kısa belgesel filmden oluşuyor.
Hyas ve Stenorynchus
Fransa, 1931, 13′, DCP, siyah-beyaz
Fransızca; Türkçe altyazılı
Uzun ve ince bacaklı bir kabuklu canlı olan örümcek yengeci, daha az zarif olan kuzeni makropodiadan çok farklı. Ancak her ikisi de vücutlarını sünger veya alglerle örtme alışkanlığına sahip. Filmde dış ses bu davranışı sürekli olarak modayla karşılaştırıyor ve mizahi bir tonda bunun hayvan modası olduğunu vurguluyor.
Denizatı / The Sea Horse
Fransa, 1934, 14′, DCP, siyah-beyaz
Fransızca; Türkçe altyazılı
Film, dik yüzen tek balık olan denizatını ele alıyor. Denizatının bitkilere ve diğer hemcinslerine tutunmak için kavrayıcı kuyruğunu nasıl kullandığını izliyoruz.
Deniz Kestaneleri / Sea Urchins
Fransa, 1958, 11′, DCP, renkli
Fransızca; Türkçe altyazılı
Düzenli sualtı görüntüleri, büyütülmüş yakın çekimler ve mikroskop görüntüleri deniz kestanelerini bize tanıtıyor.
Denizanaları Nasıl Doğar / How Some Jellyfish Are Born
Fransa, 1960, 14′, DCP, siyah-beyaz
Fransızca; Türkçe altyazılı
Başta bir araştırma filmi olarak tasarlanan bu belgeseli Painlevé, genel izleyicinin ilgisini çekebilecek bir filme dönüştürür çünkü mikroskobik boyuttaki nadir denizanası görüntülerinin son derece ilgi çekici olduğunu fark eder.
Karides Hikâyeleri / Shrimp Stories
Fransa, 1964, 10′, DCP, renkli
Fransızca; Türkçe altyazılı
Karides Hikâyeleri, Fransa’nın Breton bölgesindeki bir plajda sürrealist bir manzarayla açılır. Film bir karidesin hayatını anlatır. Neredeyse saydam olan gövdesi üzerindeki çizgilerin güzelliği, Jean Painlevé’nin kamerası ve özel aydınlatmalarıyla göz önüne serilir.
Ahtapotun Aşk Hayatı / The Love Life of the Octopus
Fransa, 1967, 14′, DCP, renkli
Fransızca; Türkçe altyazılı
Jean Painlevé, sessiz bir film olan Ahtapot’ta (1928) hayvanın plastik ve statik yönlerini vurgularken, Ahtapot’un Aşk Hayatı’nda ise bu canlının hareketlerinin dinamizmini ele alıyor. Octopus Vulgaris’in yumurtlamasının ve yumurtaların evriminin gözlemlenebildiği yegâne ay Ağustos olduğundan, Ahtapot’un Aşk Hayatı’nın çekimleri on yıl sürdü.
Acera ya da Cadıların Dansı / Acera or The Witches’ Dance
Fransa, 1972, 15′, DCP, renkli
Fransızca; Türkçe altyazılı
Breton bölgesi kıyılarındaki çamurlu alanlarda yaşayan, yaklaşık iki inç çapında, küçük, top şeklinde bir yumuşakça olan maceraları izliyoruz. Çamurda yatıyorlar, suda dans ediyorlar. Eteğe benzeyen pelerinleri bir dervişin cübbesi gibi havalanıyor, durmadan dönüyorlar.
Sıvı Kristaller / Liquid Crystals
Fransa, 1978, 7′, DCP, renkli
Diyalogsuz
Film, sıvı kristallerin moleküler yapısının ve çok renkli şekillerinin mikroskopik olarak incelenmesi üzerine bir deneme.
