Türkiye’de sinema afişi kültürüne dair hazırlanmış en kapsamlı çalışma olarak nitelendirilen “Milyon Dolarlık Afiş” belgeseli, bir yıllık festival maratonunun ardından izleyici ile buluşuyor.
Toplamda iki buçuk yıla yayılan incelikli bir çalışmanın ürünü olan Milyon Dolarlık Afiş, bu zamana kadar Türkiye’de afiş kültürüne dair yapılmış en kapsamlı uzun metrajlı belgesel çalışması. Yönetmen Fatih Yürür ve Yapımcı Hakan Tunga Kalkan’ın, efsane illüstratör Aslan Şükür’ün hayatını anlattıkları “Altın Fırçalı Adam” belgeselinin ardından çıktıkları bu yolculuk, ilk etapta kısa metrajlı bir çalışma olarak düşünülmüş. Zaman içerisinde ekibe katılan birbirinden değerli isimlerin artmasıyla birlikte, iki saati aşan dolu dolu bir belgesel çalışması çıkmış ortaya.
“Türkiye’de satışı gerçekleştirilmiş olan en pahalı sinema afişi hangisi?” sorusundan yola çıkan ekip, attıkları her yeni adım ile birlikte, Türkiye’de şekillenen afiş kültürü ile ilgili son derece değerli bilgiler ediniyorlar. Zamanla hem kadro hem de yolculuğun rotası değişiyor ve İstanbul’dan, Fethiye’ye; Kaş’tan Van’a uzanan son derece kapsamlı bir yolculuk çıkıyor ortaya!
Yaşayan Efsanelerle Dolu Rüya Takım Bir Arada
Belgeselde hem Yeşilçam’a yıllarca emek vermiş hem de pek çok değerli afişi karanlık mahzenlerden çıkarıp muhafaza etmiş gerçek bir all star takımı yer alıyor. Özellikle Yeşilçam için yarattığı yüzlerce afişle, sinemamızın bellek vitrinini inşa eden sanatçıların başında gelen İbrahim Enez, popüler sinema arenasının en büyük hit filmlerinin Türkiye afişlerinin önemli bir kısmına imza atan Şahin Karakoç ve Ömer Muz, Yeşilçam’da afiş basımı denildiğinde akla gelen en önemli oluşum olan Mimeray’ın amirali Erol Ağakay ve yine 80’lerde ve 90’larda bizleri pek çok blockbuster ile buluşturarak popüler sinema belleğimizi inşa eden, Özel Film’in lideri Mehmet Soyarslan, her anlamda ülkenin en değerli sinemacılarından bir olan, Yeşilçam’ın yaşayan belleklerinden biri Necip Sarıcı gibi son derece önemli isimler yer alıyor.
Belgesel, hem sinema emekçileri, hem afiş toplayıcılarını hem de bu afişler içerisinden topladıkları niş parçalarla, kültürel mirası yarına taşımayı kendisine görev edinmiş olan koleksiyonerlerin de odak noktasında yer aldığı geniş bir kadroya sahip. Ali Atakul, Vadullah Taş, Celal Kalaycı ve Mustafa Mumcu gibisinden, afişleri koleksiyonerler ile buluşturan son derece değerli sinema emekçileriyle birlikte; Dünya’nın en dikkate değer James Bond koleksiyonerlerinden biri olan Ömer Atakan, arşivindeki önemli parçalarla belgesele destek veren Süleyman Sipahi, Dünya Sineması’ndan nadide posterlerle, Türkiye’deki koleksiyonculuk arenası adına örnek gösterilebilecek Seçkin Çekirdekçi gibi isimler de, belgeselin bellek muhafızlığını üstleniyorlar.
Tabii belgeselde, afiş özelinde eşsiz çalışmalar yapmış ve bu kültürün gelişimine katkı sağlamış pek çok önemli isim de yer alıyor. Türkiye’de afiş kültürü adına seçkin çalışmalara imza atan Nazlı Eda Noyan ve Ömer Durmaz, geceyarısı sineması tutkunu, değerli sinema yazarı Kaya Özkaracalar, internet ekipler amirimiz, gazeteci yazar Serdar Kuzuloğlu, radyocu, sunucu, koleksiyoner ve editör Güven Erkin Erkal, yönetmen Kudret Sabancı, öteki Yeşilçam’ın hınzır yeteneği rahmetli Kunt Tulgar, radyocu ve yayıncu Utku Uluer ve sinema araştırmacısı Ümit Kayaçelebi, koleksiyoner İlker Sağlam ve Pera Mezat’ın kurucusu Mehmet Gacıroğlu, Çizgi Roman Okurları Derneği başkanı Önder Çakı, Leman’da yarattığı Betamax Video ile okuyucuyu kült filmlerle tanıştıran Turgut Özalp, Karadut Ekspresi adlı çizgi derlemenin yaratıcıları yazar Yigilante Kocagöz ve çizer Deniz Ozan Coşkun gibi önemli isimler de belgesele güç veren önemli isimler.
Belgeselin anlatıcılığını ise, aynı zamanda koleksiyonunda son derece nadide parçalar bulunan Osmantan Erkır üstleniyor. Temelde Fatih Yürür ve Hakan Tunga Kalkan’ın bireysel çabalarının ürünü olan ve herhangi bir kurum ya da kuruluştan maddi destek almadan gerçekleştirilen “Milyon Dolarlık Afiş” belgeseli, sadece yola çıkış sürecinde projelendirilen bir kitle fonlaması ile beslendi.
Yaşayan Bir Afiş Kültürü Müzesi
Milyon Dolarlık Afiş, her ne kadar uzun metrajlı bir çalışma olarak düşünülmüş olsa da, koleksiyon dinamiklerine dair kapsamlı çalışmalara da evrilecek gibi görünüyor. Özellikle İbrahim Enez, Şahin Karakoç, Ömer Muz, Erol Ağakay ve Kunt Tulgar gibi isimlerle yapmış oldukları karşılıklı görüşmelerden ufak belgeselcikler de ortaya koymayı hedefleyen ekip, belgeselde yer alan diğer isimlerle yaptıkları görüşmelerin yer aldığı bölümlere de, Fatih Yürür’ün açmış olduğu “Retroville” adını taşıyan Youtube kanalında yer vermeyi düşünüyor.
Ayrıca Fatih Yürür belgeselde yer alan bütün isimler ile yaptığı görüşmeleri deşifre ettiği ve Türkiye ve dünyadaki afiş kültürünün gelişimine dair akademik bir çalışma ekseninde şekillendirdiği derlemeyi de geçtiğimiz yıl tamamlamış. Sözün özü bu derleme de, bu bellek mirasına sahip çıkmak isteyebilecek bir yayınevi tarafından, sınırlı sayıda da olsa bastırılmayı beklemektedir.
Yolculuk Şimdilik Nihayete Eriyor
Pandemi sürecinde yurt dışında pek çok festivalde gösterim şansı elde eden belgesel, çeşitli platformlarda yayınlanması için yapılan görüşme süreçlerinin aşırı hantal bir biçimde ilerlemesi ve genel gösterimlerin de askıya alınması sebebiyle zaten oldukça uzun ve zahmetli bir post prodüksiyon aşamasının ardından çalışmayı daha fazla bekletmenin anlamsız olduğunu düşünerek, Youtube üzerinden ücretsiz olarak yayınlamayı uygun bulmuş.
Bu aşırı derecede fantastik yolculuğa hazır hissedenler 1 Haziran 2022 tarihinden itibaren Milyon Dolarlık Afiş’i “Retroville” Youtube kanalından ücretsiz olarak izleyebilecekler. Belgeselin ekibi, sizleri gerçek Yeşilçam kültürünü yeniden keşfetmeye çağırıyor!
