Dünyalı Film Eleştirisi | Ölümsüzlük Sancıları

Dünyalı Film Eleştirisi

Beyaz Perdesiz Bir Film

‘The Man from Earth’ filmi, 2007 ABD yapımı bir filmdir. Film, seyirci karşısında gösterime dünyanın hiçbir yerinde girememiştir. 2007-2008 yılları arasında ABD’nin çeşitli festivallerinde gösterim şansı bulan film, seyirci karşısında asıl başarısını 1-2 yıllık gecikme neticesinde sağlamıştır. Filmin seyirci ile buluşması, sinema salonlarında değil; filmin internet üzerinden korsan yayılımı ve filmin “DVD” biçiminde dağıtılması ile olmuştur. Filmin DVD şekilde piyasaya çıkmasından evvel, filmin korsan dağılımı sayesinde o kadar fazla kişiye ulaşmıştır ki, film internet üzerinden (korsan) dağılımında rekorlar kırmıştır. Hatta bir söylentiye göre filmin yapımcısı, filmin bu şekilde dağılımını sağlayan korsan film sitesine teşekkür etmiştir.

‘The Man from Earth'(‘Dünyalı‘) filminin türü sci-fi (bilim-kurgu) türünün sıra dışı örneklerinden biridir. Filmin yönetmeni, korku türünde birçok filme imza atmış Richard G. Schenkman’dır. Filmin senaryosu eski kuşak (1950 -60 -70) sci-fi türünde filmlerin başarılı senaristlerinden olan Jerome Bixby tarafından kaleme alınmıştır. Bixby, ‘Dünyalı‘ filmini senaryosunu hayattayken yazmıştır ancak maalesef filmin çekim aşamasına kadar hayatta kalamamıştır. Filmin çekiminden 7 yıl önce ölmüştür. Jerome Bixby’nin senaryonun film haline gelmesini sağlayan kişi, Jerome Bixby’nin oğlu, günümüz senarist yönetmenlerinden olan “Emerson Bixby”dir.

Dünyalı Film Eleştirisi

‘Dünyalı‘ filmi çok geniş oyuncu kadrosuna sahip bir film değildir. 1 ana, 6 yan karakterden ibaredir. Ana karakteri “John Oldman” tipi ile David Lee Smith canlandırmaktadır. Yan karakterlerde ise; “Dan” rolü ile Tony Todd, “Art” rolü ile William Katt, “Edith” rolü ile Ellen Crawford gibi başarılı oyuncu filmde yer almaktadır. Film senaryosu dışında, filmi var eden diğer bütün unsurlar bütünüyle sadelik esaslıdır. Örneğin; ışık, görsel kurgu, oyuncu kullanımı vs. Ayrıca tüm bu sadelik esaslarına uygun diğer bir film unsuru ise müziktir. Filmde sadece tek bir müzik kullanılmıştır, bu müzik ise Beethoven’in 7. Senfoninden bir bölümdür. Bu müziğin film içerisinde kullanımı ise, soundtrack şeklinde değil, senaryoyla ilintili bir şekilde filmde kullanımı sağlanmıştır.

İnanç ve Tutkularımızın Bilimle İmtihanı

‘The Man form Earth’ filmi tamamen tek mekân içinde kurgulanmış bir filmdir. Film içerisinde akan zaman ile gerçek (izleyici) zamanın aynı oranda olması, filmin görsel gerçekliğini ve hikâye akışını olumlu yönde etkilemiştir. Adeta izleyiciyi filmden biri olarak içine almayı başarmıştır. Filmin konusu ise özetle, kendi konularında uzman 5 kişin, 14.000 yıldır yaşadığını iddia eden bir adamın, bu tezini çürütmeye dayalı diyaloglardan oluşan bir hikâye. 14.000 yıldır dünyada var olduğu iddiasını ortaya atan karakter, iddiasıyla paralel ismiyle John Oldman’dır.

Filmin başlangıcında, Oldman şüphe çekmemek adına her 10 yılda bir yapması gereken taşınma işi ile uğraşmaktadır. Ve tam evini terk etmek üzereyken dostları onunla son kez vedalaşmak için ansızın bir sürpriz yaparlar. Ancak Oldman’ın onlara daha büyük bir sürprizi vardır… Oldman, sebebini kendisinin de bilmediği uzun yaşamından, kesitler—hikâyeler-anılar anlatır. Biz izleyici olarak da, Oldman’ın iddia (tez) ile başlayıp bir hipotez boyutuna dönüşen bu hikâyesini kendimizce reddeder, biz de adeta filmin içinde yer alır gibi, antitezler (karşı iddia) üretmeye çalışırız.

Biz izleyici antitezlerinden evvel, film içinde Oldman’ın iddiasına karşı antitezler üreten kendi konularında uzman 5 kişi vardır. Bunlar; ‘Dan’ (Tony Todd) karakteriyle uzman arkeolog, ‘Harry’ (John Billinsley) karakteriyle uzman biyolog, ‘Art’ (William Katt) karakteriyle uzman antropolog, ‘Will’ (Richard Riehle) uzman psikiyatr ve ‘Edith’ (Ellen Crowford) karakteriyle Hıristiyan teolog, gibi karakterlerdir. Yani Oldman’ın karşısındaki rakipleri bilimsel anlamda epey güçlüdür. Tabii ana karakter olan Oldman’da tarih bilimi konusunda uzman birisidir.

Filmin tamamında Oldman’ın iddiasını ve dostları olan uzmanların antitezlerini izleriz.

Yer yer Oldman’ın bu uzman dostları iddiasına karşı ikna olur hatta Oldman’ı desteklediklerini dahi görürüz. Oldman ve dostları arasında ara ara büyük mücadeleler yaşanır. Oldman’ın akıl sağlından dahi şüphe ederler. Film boyunca Oldman’ın bu iddiasını, dostları kendi uzman oldukları konularla bir türlü çökertemezler. Hatta Oldman karşında dostları, uzmanlıkları haricinde Oldman ile amansız bir tartışma haline girişirler.

Dünyalı Film Eleştirisi

Oldman karışında bu amansız tartışmanın kaynağı ise dostlarının özel hayatlarındaki sıkıntılarından ve ideallerine kökten bağlılıklarından kaynaklıdır. Örneğin ‘Art’ adlı karakterin içinde bulunduğu yaş bunalımı filmin en başında görülür, kendinden yaşça küçük bir öğrencisiyle beraberliği vardır Art’ın. Motor bisiklet tutkunu gibi davranarak yaşından ziyade ruhunu genç göstermeyi hedefler. Bu tipte bir karakterin elbette Oldman gibi hiç yaşlanmayan bir insanın varlığını, hatta iddiasını dahi dinlemesi pek olası değil. Nitekim film içerisinde Oldman’a karşı en sert tepkiler gösterenlerin başında Art gelir. Hatta Oldman’ın gerçekleri inkâr edip, olayın şaka olduğunu söylediği bölümde bile Art, Oldman’a karşı sert tepkilerine devam etmiştir.

Hıristiyan teologu olan Edith ise Oldman’ın ortaya attığı iddiada, başlarda çekimser kalmış çok fazla Oldman’la muhalif olmamıştır. Ancak Edith’in Hıristiyan teolog kimliği dışında Hıristiyan inancına kökten bağlılığı, Oldman ile sert çatışmalar yaşamasını sağlamıştır. En doruk noktada ise, Oldman’ın Peygamber İsa’nın kendisi olduğunu söylemesi, Edith derinden yaralamıştır. Edith, Oldman’ın iddiası bilimsel veriler ışında bir türlü çökertememiştir. Kendi inanç ve uzmanlığını savunmak adına Edith, Oldman’a büyük suçlamalarda hatta hakaretlerde bulunmuştur.

Oldman ile bir diğer çatışkı ise Will arasında yaşanmıştır. Will karısını yeni kaybetmenin acısıyla Oldman’a çok mantık dışı karşı çıkışlarda bulunmuş, onun akli dengesi yerinde olmadığı teşhisi koymuştur. Diğer iki karakter olan arkeolog Dan ve biyolog Harry ise Oldman’a karşı daha bilimsel bir tutum sergilemiş, ancak onlar da Oldman’ın iddiasına karşı net bir antitez sunamamışlardır. Son olarak filmin izleyicide yaratmayı amaçladığı sorgulamaya bakacak olursak; insani değerler, inançlar ve yaşanmış olayların bilimsel düşünceler ve bilimsel veriler üzerinde çok büyük etkileri olduğudur.

İzlenen Yol Yanlış; Hedef Doğru

Yazının başında bahsettiğimiz gibi ‘Dünyalı‘ filmi sinema salonlarında gösterim şansı bulamamış bir filmdir. Bağımsız sinemanın en büyük sıkıntılarından biri olan bu durumun doğmasındaki en büyük etken ise film kopyalama ve dağıtım şirketlerinin, büyük yapımcı şirketler ile olan, sarsılmaz ilişkilerin neticesidir. Kopyalayıcı-dağıtıcı şirketler daimi kâr hedefli izledikleri yol, ‘Dünyalı‘ ve birçok başarılı bağımsız yapımın, sinemalardaki gösterim şansını hep engellemişlerdir.

Dünyalı Film Eleştirisi

200.000 dolarlık yapım bütçesi olan ‘Dünyalı‘ film bu bütçenin tamamını film çekimlerine ayırmıştır. Doğal olarak bu durum ‘Dünyalı‘ filminin, bahsedilen bu kopyalama ve dağıtım şirketlerine bağımlı kalmasını sağlamıştır. ‘Dünyalı’ filmini dağıtmaya değer görmeyen şirketler yerine, ‘Dünyalı’ filmi, internet üzerinden korsan yayılım ile izleyici ile buluşmuştur film. Hiçbir şekilde kabul edilemeyecek bu gibi durumların yaşanmaması adına, kopyalama-dağıtım şirketlerinin işlerini daha öz verili bir biçimde yapmalarını dileriz…

BONUS: Müjde, ‘Dünyalı 2’ Geliyor

2017 yılında “The Man from Earth: Holocene” ismiyle gösterime sunulması tahmin edilen film, kadro bakımından ilk filmle aynı gibi görünüyor. İlk filmin yönetmen kotlunda yer alan Richard G. Schenkman yine son filmde koltuğunda yerini almıştır. Filmin senaryosuyla ilgi henüz bir bilgi yok ancak filmin senaryosunu, ilk filmin senaristi olan Jerome Bixby’nin oğlu Emerson Bixby kaleme almıştır.

Dünyalı Film Eleştirisi

Sadece filmin, ismine dahi bakacak olursak, ilk filmle özden bağlı bir film olacağa benziyor. (Holocene: Buzul çağından sonra oluşan sıcak kuşağın başladığı dönem, bu dönem ayrıca günümüz insanlığının ulaştığı bilgilerin en büyük miras dönemi olarak da bilinir.)