Adı Soyadı: François Truffaut
Doğum Tarihi: 6 Şubat 1932,
Doğum Yeri: Paris, Fransa
Ölüm Tarihi: 21 Ekim 1984,
Ölüm Yeri: Neuilly-sur-Seine, Hauts-de-Seine, Fransa
Yönetmen Hakkında:
1950’li yılların ikinci yarısında Avrupa’daki Yeni Dalga akımının öncülerinden olan François Truffaut‘nun sinema serüveni ünlü “Cahiers du Cinema” dergisinde film eleştirmeni ve sinema tarihçisi olarak başladı. Truffaut’nun 1954’te bu dergide yayınlanan ve bir filmin asıl yaratıcısının yönetmen olduğunu savunan “auteur teorisi”, bir nesile ilham kaynağı oldu. O dönemlerde kısa filmler yapmaya başlayan Truffaut, ünlü yönetmen Roberto Rosselini’nin asistanlığını yaptıktan sonra 1959’da ilk filmi “400 Darbe”ye imza attı. Yarı otobiyografik film, Jean Pierre Leaud’nun oynadığı Antoine Doinel’in zor geçen ergenlik dönemini öykülüyordu. Yönetmene en iyi senaryo Oscar adaylığı ve Cannes’da en iyi yönetmen ödülü getiren filmden sonra Truffaut, zaman zaman Doinel’e geri dönecek ve hep Leaud’nun oynadığı karakterin yetişkinliğe geçişini sinemaseverlere sunmaya devam edecekti.
Antoine Doinel’ın öyküsü üç filmde daha sürdü. Çalınmış Buseler’de (Baisers Voles, 1968), sevgi ve sıcaklık arayan bir dedektifti. Aile Yuvası’nda (Domicile Conjugal, 1970) evlendi, sorumluk almayı ve özveride bulunmayı öğrendi. Kaçak Aşık (L’amour en fuite, 1970) filminde, Antoine artık 30 yaşındadır, ama hâlâ sorumluluktan ve bağlılıktan kaçar. Antoine Doinel hayal ürünü bir kişiydi, ama bir bakıma da Truffaut idi. Onun alter egosuydu. Jean-Pierre Leaud, bu kişiliği başarıyla canlandırdı.
“400 Darbe”nin ticari ve eleştirel anlamdaki başarısı Truffaut’nun uluslararası arenada tanınmasını sağladı. 1960 yılında çektiği sonraki filmi “Tirez sur le pianiste”, B-sınıfı Amerikan filmlerden esinlenmiş, hınzır bir zeka ve teknik erdemlerle zenginleştirilmiş daha karmaşık bir duyarlılık yansıtıyordu. I. Dünya Savaşı sonrası yıllarda iki erkek, bir kadın üç arkadaşın öyküsünü anlattığı “Jules ve Jim” ise daha sonradan bazı eleştirmenlerce Truffaut’nun en iyi filmi olarak nitelendirilecekti.
“400 Darbe” ve “Jules ve Jim”de, Jena Renoir’a saygı gösterisinde bulunan Truffaut’nun “Tirez sur le pianiste” ve birçok diğer filmi onun daha karanlık, daha ironik yüzünü sergileyecekti. “La Peau douce”, “La Sirène du Mississippi”, “Vivement dimanche” ve özellikle “Baisers volés”, onun Amerikan gerlimlerine duyduğu ilgi ve sevgiyi yansıtırken, Ray Bradbury’nin ünlü “Fahrenheit 451″ini sinemaya uyarlayarak bilim-kurgu türünü; “L’Enfant sauvage”, “L’Histoire d’Adèle H.”, “La Chambre verte” ve “Le Dernier Metro – Son Metro” ile de dönem filmlerini ele alacaktı. “Kadınları Seven Adam” ve “La Femme d’à côté”de ise Truffaut aşk acılarını öykülüyordu.
Bazı eleştirmenler Truffaut’nun son dönem filmlerinin, ilk dönemindeki kalitenin çok altında kaldığını söyleseler de Joseph McBride, “Eğer Truffaut’nun ilk eserlerindeki olağanüstü kamera hareketleri, nefes kesen kurgu ve keyif duygusu, daha sonraki filmlerinde daha az belirginse bunun sebebi anlatım ve tarzda daha bilinçli bir yaklaşım ve duygusal zenginliğin artmasıdır” diyordu. Truffaut, “La Nuit américaine” ile 1973’te en iyi yabancı film Oscar’ını kazandı, en iyi yönetmen ve senaryo dallarında Oscar’a aday gösterildi.
Truffaut, sadece kameranın arkasında kalmadı; zaman zaman oyunculuğa da soyundu. “L’Enfant sauvage”, “La Nuit américaine” ve “L’Histoire d’Adèle H.”de küçük roller üstlenen Truffaut, “La Chambre verte”de başrole soyunurken, Steven Spielberg’in “Close Encounters Of The Third Kind – Üçüncü Türle Yakınlaşmalar”ında da bir başka yönetmenle oyuncu olarak çalışmış oldu.
Yeni Dalga’nın en önemli isimlerinden, “auteur teorisi”nin babası Truffaut, 1984’te 52 yaşında bir beyin tümörü yüzünden ölmeden önce “Küçük Hırsız” filmi üzerinde çalışmaktaydı. Truffaut’nun vasiyet filmini daha sonra Claude Miller beyazperdeye aktardı.
Filmografi:
- Vivement dimanche! (1983)
- La Femme d’à côté (1981) [Penceredeki Kadın]
- Le dernier métro (1980) [Son Metro]
- L’amour en fuite (1979) [Kaçak Aşk]
- La Chambre verte (1978)
- L’Homme qui aimait les femmes (1977) [The Man Who Loved Woman]
- L’Argent de poche (1976)
- L’Histoire d’Adèle H. (1975)
- La nuit américaine (1973)
- Une belle fille comme moi (1972)
- Les deux anglaises et le continent (1971)
- Domicile conjugal (1970)
- L’Enfant sauvage (1969)
- La Sirène du Mississippi (1969)
- Baisers volés (1968), La mariée était en noir (1968)
- Fahrenheit 451 (1966)
- La Peau douce (1964)[ The Soft Skin]
- Jules et Jim (1962) [Jules ve Jim]
- Antoine et Colette (1962) [Antoine ve Colette]
- Une histoire d’eau (1961)
- Tire-au-flanc 62 (1960)
- Tirez sur le pianiste (1960) [Shoot the Piano Player]
- Les Quatre cents coups (1959) [400 Darbe]
- Les Mistons (1957)
- Une visite (1955)
Kaynak: Wikipedia
